Dlaczego wampir boi się słońca, krzyża i wody święconej?

Z mitem o wampirach związane są liczne symbole mające charakter przede wszystkim religijny. Przesądy dotyczące mitologicznego wampira wskazywały na sposób ochrony przed jego atakami. Co ciekawe, stosowanie praktyk antywampirycznych obserwowano jeszcze na początku XX w.

Zastanawiałeś się kiedyś dlaczego w filmach i literaturze wampiry boją się krzyża i wody święconej, a promienie słońca są dla nich "zabójcze"? Mnie ten temat bardzo zaciekawił, tak bardzo, że napisałam o tym pracę dyplomową. W kilku słowach postaram się wyjaśnić w jaki sposób i dlaczego poniższe symbole, które (co trzeba tu wyraźnie podkreślić) są ściśle powiązane z chrześcijaństwem, oddziałują na wampira.

Dlaczego wampir nie może przebywać na słońcu?

Promienie słońca są dla wampira zabójcze, gdyż słońce jest symbolem życia, zbawienia i sprawiedliwości - czyli jest tym wszystkim czym wampir nie jest. Najbardziej niebezpieczny dla wampira jest sam wschód słońca, gdyż wschodzące słońce oznacza zmartwychwstanie i niewinność. Ponadto słońce (jako symbol Chrystusa Zmartwychwstałego) posiada, tak jak ogień, moc oczyszczania z grzechów. Podsumowując: kontakt wampira z ogniem bądź promieniami słońca skutkuje spaleniem demona, gdyż wypala w nim cały grzech.

Dlaczego wampir ucieka na widok krzyża?

Krzyż to symbol chrześcijaństwa, który w rękach osoby wierzącej stanowi amulet ochronny przeciw siłom nieczystym. Przypomina on o męce i śmierci Jezusa, dzięki której ludzkość została zbawiona. Krzyż jest symbolem i świadectwem wielkiej miłości Boga, który tak bardzo umiłował ludzi, że poświęcił za ich grzechy swego jedynego syna. Ta sama miłość została świadomie odrzucona przez Szatana i dlatego wampir (jako uosobienie zła) nie może znieść widoku krzyża. Przypomina mu on o tym, co bezpowrotnie stracił.

Dlaczego wampir boi się wody święconej?

Kolejnym symbolem mającym ścisły związek z chrześcijaństwem jest woda święcona. Symbolizuje ona oczyszczenie i rozpoczęcie nowego życia już bez grzechu. Wampir jako nieumarły nie może poddać się oczyszczającemu działaniu wody święconej, ponieważ działa ona na niego tak jak ogień – wypalając w nim cały grzech, a tym samym go unicestwiając.

Źródło: praca naukowo-badawcza Scoffera

Czytaj dalej >>

Czym są wampiry i jak narodził się o nich mit?

Mity, legendy, baśnie towarzyszą człowiekowi odkąd stał się istotą rozumną, obdarzoną wyobraźnią, zdolną do porozumiewania się z innymi ludźmi za pomocą mowy. Racjonalne myślenie i wyobraźnia zastępowały mu wiedzę naukową, zmieniając zjawiska, których nie rozumiał (tj. śmierć, choroba, susza itp.) w mit o tajemniczych siłach mających władzę nad światem. Funkcją mitu nie było tylko wyjaśnienie pewnych zjawisk, ale także ochrona przed nimi. Człowiek wierzący w mit mógł kontrolować swoje życie. Gdy dotknęło go nieszczęście mógł temu przeciwdziałać odprawiając stosowne rytuały bądź składając ofiarę na przebłaganie bogów. Do najstarszych mitów należą te, które dotyczą problemu życia i śmierci – dwóch tematów, które od wieków fascynują człowieka, skłaniając go do egzystencjalnych rozważań, a także inspirując go do tworzenia nowych interpretacji. Jednym z takich mitów jest mit o wampirach – istotach żyjących na pograniczu życia i śmierci.

Według przekonań mitologicznych wampir to człowiek, który po śmierci przekształcał się w demona, żywiącego się ludzką krwią. Zabijał niewinnych ludzi poprzez wysysanie z nich życiodajnej krwi. Wampir, aby przetrwać musiał odebrać innemu człowiekowi życie – tym samym stawał się istotą przeklętą, którą od wiecznego potępienia uratować mogła tylko ponowna śmierć. Uśmiercenie wampira powinno być zaplanowane i przeprowadzone według miejscowych rytuałów antywampirycznych. Badania archeologiczne potwierdzają, że zwyczaj profanacji zwłok, w celu powstrzymania domniemanego wampira, był znany i praktykowany w średniowiecznej Europie. Ataki wampirów nasilały się zwłaszcza w czasach zarazy, gdyż w ten sposób prosty lud tłumaczył sobie przyczynę nieszczęścia.

Postać wampira była obecna w wielu mitologiach na świecie, jednakże w zależności od regionu zmieniały się jego cechy fizyczne oraz upodobania żywieniowe. Wampir mógł być przerażającym żywym trupem, piękną dziewczyną lub owłosionym potworem. Zamiast picia krwi mógł zjadać całe ciała lub pojedynczy narząd np. serce lub wątrobę. Pomimo tych różnic wampir wszędzie uznawany był za istotę przeklętą. Ponadto w każdej mitologii mit o wampirach związany był przynajmniej z jednym tematem tabu.  Zakazy kulturowe dotyczyły zazwyczaj tematów związanych ze śmiercią, kanibalizmem, hematofagią, erotyzmem, homoseksualizmem i patologiami seksualnymi.

Najczęściej oskarżanymi o wampiryzm byli ludzie o dziwnym wyglądzie. Mógł być on spowodowany przez nieznane wówczas choroby genetyczne lub choroby nabyte tj. wścieklizna. O bycie wampirem oskarżano także osoby chore umysłowo lub mieszkające w odosobnieniu. Jakakolwiek odmienność nie była wśród prostych ludzi tolerowana.

Współczesne idealizowanie i uczłowieczanie postaci wampira - który jeszcze do niedawna był postacią demoniczną - jest zjawiskiem niezwykłym i wymagającym głębszej analizy. Zaskakująca jest też wciąż rosnąca popularność wizerunku wampira, którego literatura i film wykreowały na istotę nie tylko posiadającą nadludzką moc, ale i będącą spełnieniem wszelkich ludzkich pragnień. Można to tłumaczyć jako próbę zapanowania nad złem lub przemiany zła w dobro. W książkach dla młodzieży wampir walczy o swoje człowieczeństwo, posiada uczucia i jest zdolny obdarzyć człowieka zaufaniem i miłością. Zamiast krwi ludzkiej pije krew zwierzęcą lub syntetyczną. A więc robi coś co jest zupełnie sprzeczne z jego naturą. Zabija, a może raczej tłumi w sobie pierwiastek zła, chcąc odpokutować swoje zbrodnie. Przypomina tym samym bardziej pokornego pokutnika niż krwiożerczego demona.

Podsumowując, mit o wampirze jest zagadnieniem, które można rozpatrywać na wiele sposobów: zarówno pod względem kulturowym, medycznym, jak i psychologicznym. 
W kolejnym artykule poświęcę więcej czasu arcyciekawemu aspektowi medycznemu. A tymczasem zachęcam do lektury moich wcześniejszych postów:
Dlaczego wampiry muszą pić krew? 
Dlaczego wampir boi się słońca, krzyża i wody święconej?

Źródło: praca naukowo-badawcza Scoffera

 

Czytaj dalej >>

Dlaczego Edward Cullen pije krew?

Zastanawialiście się kiedyś dlaczego wampir pije krew? I dlaczego poprzez ugryzienie/wyssanie krwi zmienia swoją ofiarę w kolejnego krwiopijcę? Schemat ten obecny jest we wszystkich książkach i filmach poświęconym tym jakże uroczym istotom. No cóż, nawet tak ucywilizowane wampiry jak te ze Zmierzchu, chcą nie chcąc są zmuszone co jakiś czas napić się krwi. Z drugiej strony, ciekawe czy Stephenie Meyer uważa że zwierzęta mają duszę? Hmm... skoro jej wampiry mogą żyć dzięki zwierzęcej krwi to chyba tak.

No dobrze, a teraz trochę konkretów: 
Krew jest uznawana za siedzibę życia i duszy, jej świętość sprawia, że należy ona do pokarmów zakazanych. Kolor i temperatura krwi są symbolicznie łączone z ogniem i słońcem, a także z ich życiodajną mocą. Krew jest więc jedynym pożywieniem, którego potrzebują zmarli, ponieważ tylko ona może dać im siłę życiową. Co ciekawe, krew jest również symbolem namiętności i popędu seksualnego. Poprzez ssanie krwi z rany innego człowieka zawierane jest pewnego rodzaju braterstwo. Jako że krew jest również symbolem płodności i potomstwa, wyssanie krwi jest więc pewną formą prokreacji – ofiara i osoba pijąca jej krew stają się dla siebie krewnymi. W ten sposób wampir się rozmnaża: krew jako ekwiwalent spermy sprawia, że podczas wbijania zębów w szyję ofiary (co jest równoznaczne z aktem płciowym) następuje przekazanie genów. Zarażona nimi ofiara przeistacza się w krwiożerczą bestię i tak rodzi się potomek wampira.

Całkiem logiczne, co nie?

Źródło: praca naukowo-badawcza Scoffera

Czytaj dalej >>